اهمیت قاب‌های بدون قالب در معماری پایدار
منتشر شده در شماره سوم و چهارم فصلنامه معماری و انرژی
نویسنده مسئول:
درباره‌ی مقاله:
در ابتدا لازم است بگویم که مبنای اصلی این پژوهش جستجوی «استقلال» در امر ساخت است، مسئله‌ای که امروزه تقریباً به دست فراموشی سپرده شده است؛ به بیان ساده منظور از استقلال، اتکای ما به نیروی خود برای بقا با استفاده از منابعی است که در دست داریم، درست مانند سایر جانداران و البته برخلاف حیوانات اهلی شده. روش زندگی امروز در مسیری پیچیده، همه چیز از جمله بقای انسان را به صنعت و سرمایه گره زده است؛ قوانینی که این مسیر پیچیده را می‌سازند بیش از پیش به نابرابری انسان‌ها و ایجاد شکاف طبقاتی در دنیا دامن می‌زنند. انسانی که روزی با دستان خود بناهای مورد نیازش را به زیباترین شکل، در شیوه‌ای اجتماعی و در تعامل با سایر افراد جامعه از خاکِ زیر پایش می‌ساخت. تمرکز این نوشتار بر استفاده از در دسترس‌ترین مصالح یعنی «خاک»، آن هم به صورت خام است، بدون اینکه ماهیت آن را با استفاده از آتش و صرف انرژی دگرگون کنیم. برای استفاده از خاکِ خام تنها کافی است به مهارت خود و دانش شناخت این مصالح تکیه نماییم، مهارت و دانشی که از گذشتگان گرفته می‌شود و خود را با نیازها و توانایی‌های امروز ما گره می‌زند. تمرکز بر طاق خاکی یا خشتی بدین معنی است که ما با حداقل امکانات و تک عنصر خاک سروکار داریم، تا جایی که انگار از «هیچ» می‌سازیم و این از هیچ ساختن خود معنی عمیق «استقلال» است. این طاق‌ها بیشتر در روستاها و نقاطی که امکان تهیه‌ی قالبِ طاق وجود ندارد، دیده می‌شوند و دستاوردی بسیار حائز اهمیت برای معماری به شمار می‌روند. این طاق‌ها در عین حال که از استحکام زیادی برخوردارند، دردسر و هزینه‌ی تهیه قالب را نیز ندارند. طاق‌های بدون قالب بدون شک می‌توانند یکی از پایه‌های معماری معاصر برای پاسخ به مشکلات امروز ما باشند. در متن پیش رو و متن‌هایی که در شماره‌های پسینِ فصلنامه‌ی «معماری و انرژی» ارائه خواهد شد، روش‌هایی ارائه می‌شود که خواننده با استفاده از آن‌ها بتواند با تسلط کامل به اجرای دقیق این طاق‌ها بپردازد و تلاش بر این است که کل متن یک خروجی کاملاً عملی و ملموس داشته باشد.
راهنمای استناد به مقاله:
جهت ارجاع این مقاله در اثر پژوهشی خود می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:
خزائلی پارسا، پویا؛ 1398؛ اهمیت قاب‌های بدون قالب در معماری پایدار؛ فصلنامه معماری و انرژی؛ تهران؛ شماره سوم و چهارم؛ ص 41-45.
نسخـه چاپــی
قیمت: 290000 تومان
ارسال توسط پست
- سخن سردبیر
پرهون پرگاری، کارشناس ارشد معماری و انرژی
- پایدارسازی معماری، نقدی بر اصالت معماری در معماری (های) پایدار
نظام‌الدین عنبری روزبهانی، دکتری معماری
- نقش رفتارهای پایدار در کنترل و کاهش اثرات تغییرات اقلیمی
سوسن مؤمنی موکویی، کارشناس ارشد معماری
- بلاتکلیفی بهینه‌سازی مصرف انرژی ساختمان‌ها در کشور (بخش دوم: یارانه‌ی انرژی چیست؟)
بهروز کاری، دکتری فیزیک ساختمان
- واکاوی معنای پویایی در معماری و توسعه‌ی شهری پایدار
محمد امین طاهری، کارشناس ارشد معماری
- معماری ایران از منظر صرفه‌جویی انرژی
محمدرضا حائری، معمار و شهرساز؛ پانته‌آ رضوانی‌پور، کارشناس ارشد معماری و انرژی؛ شبنم‌السلدات اسماعیلی، کارشناس ارشد انسان‌شناسی
- نگاهی گذرا به پایداری در نمای ساختمان
گروه فنی پژوهشی فصلنامه‌ی معماری و انرژی
- اهمیت قاب‌های بدون قالب در معماری پایدار
پویا خزائلی پارسا، کارشناس ارشد معماری
- ارزیابی کلی مطالعات اقلیمی در طرح‌های جامع و تفصیلی شهری
محمد شیخی، دکتری شهرسازی؛ مینو توکلی‌زاده، کارشناس ارشد برنامه‌ریزی شهری؛ پرهون پرگاری، کارشناس ارشد معماری و انرژی
- بهره‌گیری از تهویه‌ی طبیعی آتریوم در بهبود مصرف انرژی ساختمان
فاطمه فخرالساعه، دانشجوی کارشناسی ارشد معماری؛ منصوره طاهباز، دکتری معماری؛ جواد دیواندری، دکتری معماری
- ساختمان‌های سبز در مالزی
سعید مقیمی، دکتری معماری و انرژی
- خانه‌درختی پایدار
گروه فنی پژوهشی فصلنامه‌ی معماری و انرژی
- بهره‌گیری هوشمندانه از مفاهیم معماری بومی در بناهای معاصر
فهیمه دربان، کارشناس ارشد معماری و انرژی
- اقتصاد ناپایدار، محیط زیست ناپایدار
گروه فنی پژوهشی فصلنامه‌ی معماری و انرژی
- گزارشات اقلیمی، شاخص زیست-اقلیمی ساختمانی (کاشان)
دفتر مطالعات اقلیمی فصلنامه‌ی معماری و انرژی
نسخـه چاپــی
قیمت: 290000 تومان
ارسال توسط پست
© Copyright 2021 ae-mag.ir | Energy and Architecture Magazine . All rights reserved.
ISSN 2645-5994
سخن سردبیر:
سال اول | شماره سوم و چهارم
طی چند سال گذشته تمرکز جامعه‌ی معماری بر مباحث پایداری و انرژی، رشد قابل توجه و انکارناپذیری داشته است. کثرت مقالات علمی- دانشگاهی و تلاش برای طراحی و اجرای ساختمان‌های سبز و پایدار، خود گواهی است بر این اقبال روزافزون، اقبالی که همچون بسیاری از موارد دیگر در این عصر پُر شتاب، ناآگاهانه کمیت را بر کیفیت ارجح دانسته و به نمایش ظاهر، بسنده کرده است. شتابی که متأسفانه در بیشتر مواقع به جز پدید آوردن فرهنگ سطحی‌نگری و عبور زود هنگام از مفاهیم عمیق و کاربردی، دستاورد دیگری نداشته است. شاید هم دوره‌ی گذاری است گریزناپذیر، که با صَرف زمان و آزمون‌های تجربیِ پرهزینه، ضرورتِ تعمیق، از پس دریافت‌های شهودی نمایان گردد. به هر روی در زمانه‌ای هستیم که هر تصمیم و عملکرد فردی در ابعاد خُرد یا کلانِ ساخت و سازهای رایج، می‌تواند تأثیری عمیق بر پایداری زیست محیطی بگذارد. محیط زیستی که گسترش فعالیت‌های ناپایدار اقتصادی، آن را به ورطه‌ی نابودی خواهد کشید و اقتصادی که بدون منابع زیستی هیچ است. همه می‌دانیم مفاهیم توسعه‌ی پایدار بر اصلِ تأمین نیاز حال، با توجه به حفظ و نگهداشت منابع برای آیندگان استوار است. دگر چگونه باید دریافت که رفاه نسل حاضر و نسل‌های آینده، وابسته به حیات کره‌ی زمین است؟ زمین و طبیعتی که انسان خردمند امروزی، خود بخشی از آن بوده و در برابر حیاتش مسئول است! چنانچه چالش این قرن، مواجهه با منابع محدود باشد، خلاقیتِ تعامل با محدودیت‌ها نیز هنر معماری است. به ویژه که مطابق آمار رسمی سهم قابل توجه هدررفت و مصرف بی‌رویه‌ی انرژی، در بخش ساختمان و مسکن متمرکز باشد، آنگاه یک الزام است که با خلاقیت و به‌کارگیری تمهیدات معمارانه، نقش مؤثری در کاهش آلاینده‌های زیست محیطی و به طبع آن ترویج و گسترش توسعه‌ی پایدار ایفا کنیم. نقشی که معماران دیروز به وضوح و در عمل به آن دست یافته بودند و حاصل آن چون گنجینه‌ای غنی در برابر دیدگان این نسل به یادگار مانده است. کاملاً مبرهن است که مقصود نه ترویج بازگشت به گذشته است نه تقلید از عناصر معماری آن دوران، بلکه هدف شناخت مفاهیم کاربردی و مؤثری است که با چاشنی خلاقیت معمار امروزی، می‌تواند متناسب با شرایط روز ارائه و به کار گرفته شود. حرکتی پویا که از تعهد و مسئولیتی اجتماعی- انسانی نیرومند است. با وجود گستردگی عوامل مؤثر بر تحقق پایداری و مدیریت انرژی در ساختمان، لزوم شناخت و مطالعه‌ی عملکرد عناصر کاربردی آشکار است تا ضمن انتخاب و تجمیع راه‌حل‌های مناسب، کارآمدترین استراتژی برای پروژه تعریف و در دستور کار قرار گیرد. از طرفی توجه به این نکته مهم است که جهت دستیابی به حالت بهینه و کارا، علاوه‌بر شناخت مفاهیم پایداری و آگاهی از تکنولوژی‌های کارآمد، ارزیابیِ عملکرد عناصر مختلف ساختمان در تعامل با یکدیگر و شرایط خاص پروژه نیز حیاتی است، که البته نیازمند محاسبات علمی و تحلیل‌های تخصصی خواهد بود؛ کمبودی که می‌تواند با حضور متخصصین پایداری و انرژی در کنار تیم طراحی و اجرا به پُربودی متمایز بدل گشته و اثربخشی تمهیدات به کار رفته در این دوره‌ی گذار را میسر سازد. به هر حال، با تدقیق در مفاهیم پایداری و مشاهده‌ی نتایج پروژه‌های اجرایی می‌توان دریافت که صِرفِ الحاقِ عناصر سبز یا هوشمند بر بدنه و جان ساختمان، نه مرهمی بر درد است نه پاسخی بر نیاز! چه بسا افزونه‌ای باشد تحمیل یافته بر فرآیند ساخت و ساز، که با جریان زندگی در تجربه‌ی فردی ساکنین بنا نیز آشکار و هویدا گردد. چه هوشمندانه خواهد بود بهره‌مندی از آن مفاهیم عمیق و عناصر کاربردی که ریشه در فرهنگ و هویت ساکنین این مرز و بوم دارد و می‌تواند گره‌گشای چالش انرژی و تحقق پایداری در قرن حاضر باشد. بهره‌ای که طراحان پیشرو، آگاهانه از معماری بومی استخراج کرده و به شیوه‌ای شایسته و امروزی به کار بسته‌اند. شاید هم زمان آن است که از کاوش گرداگرد جهان به درون رجعت کنیم و پاسخ پرسش‌ها را از آنجا دریابیم.
سردبیر مهمان:
مهندس پرهون پرگاری
