تأثیر شرایط اقلیمی بر فرهنگ و هویت بومی و رابطهی آن با سلامت انسان
منتشر شده در شماره نهم و دهم فصلنامه معماری و انرژی
نویسنده مسئول:
دربارهی مقاله:
معماری بومی بخش جداییناپذیر از فرهنگ و هویت محلی است؛ حال این پرسش مطرح است که مجموعهی اعتقادات، اخلاقیات، قوانین، عادات، هنرها، آداب و رسوم و هر آنچه که در دایرهی تعریف فرهنگ و هویت منطقهای مطرح است، خود تحت تأثیر چه شرایطی شکل گرفته و به وجود آمده است؟ در این نوشتار تلاش نگارنده بر آن است تا توجه خوانندگان را به ارزشهای بومی-محلی که نقش دیرینهای در پیدایش هویت و فرهنگ کارا داشته است جلب کند؛ رابطهای عمیق که طی قرنها و در راستای شکلگیری معیارهای آسایش و سلامت انسان پدیدار گشته است. ناچیز انگاشتن ارزشهای محلی پیامدهای جبرانناپذیری به دنبال خواهد داشت، بحرانی که عموم جامعهشناسان به اتفاق و همواره هشدار دادهاند. نمونهی عینی با ادبیات معماریِ قابل درک، از میان رفتن بافت روستاهای این سرزمین در نیم قرن گذشته است. فرآیندی که در پس گفتگوی فقرزدایی و پرهیز از محرومیتِ جوامع روستایی، چوب حراج بر داشتههای درونی اقوام زده و خلع فرهنگی-هویتی را حادث شده است؛ به گونهای که به هر گوشه از جغرافیای پهناور این سرزمین نگاه میکنیم تنوعی یکسان از مصالح و بناهای ناکارا را شاهد هستیم! به نظر میآید تلاش برای یکسانسازیِ سبک زندگی در تنوع اقلیمی این سرزمین خود تفکری ناپایدار و مخرب باشد. حال آنکه تکامل چرخهی پایدارِ زندگی و ایجاد سلامت عمومی، نیازمند بازشناسی فرهنگ و هویت بومی در تعامل با طبیعت و اقلیم محلی است.
راهنمای استناد به مقاله:
جهت ارجاع این مقاله در اثر پژوهشی خود می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:
پرگاری، پرهون؛ 1400؛ تأثیر شرایط اقلیمی بر فرهنگ و هویت بومی و رابطهی آن با سلامت انسان؛ فصلنامه معماری و انرژی؛ تهران؛ شماره نهم و دهم؛ ص 28-33.
نسخـه چاپــی
قیمت: 480000 تومان
ارسال توسط پست
فهرست مراجع و منابع این مقاله:
- آشوری، داریوش؛ 1389؛ تعریفها و مفهوم فرهنگ؛ انتشارات آگه، تهران.
- مهربانیان، صدیقه و همکاران؛ 1391؛ بررسی اثر ضدجهش و ضدسرطانی باکتریهای اسید لاکتیک جدا شده از ترخینه از طریق آزمون ames؛ مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی اراک؛ شماره 66، ص 72 الی 79.
- تاجآبادیابراهیمی، مریم و همکاران؛ 1389؛ ترخینه منبع باکتریهای اسید لاکتیک پروبیوتیک؛ فصلنامه علوم زیستی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان؛ جلد4، شماره 12، ص 1 الی 8.
- علیزادهاقدم، محمدباقر؛ تحلیل جامعهشناختی سبک غذایی شهروندان تبریز؛ فصلنامه علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی؛ شماره 44؛ ص 285 الی 318.
- عینیزیناب، حسن و همکاران؛ 1396؛ رژیمهای غذایی پایدار و غذاهای ستنی/بومی؛ مجله علوم تغذیه و صنایع ایران؛ ضمیمه شماره 1؛ ص 151 الی 158.
- پایدارفرد، آرزو و همکاران؛ 1394؛ طراحی لباس ملی با الهام از پوشاک سنتی مردم خراسان جنوبی؛ فصلنامه مطالعات ملی؛ سال شانزدهم؛ شماره 4؛ ص 133 الی 150.
- یاسینی، سیده راضیه؛ 1396؛ مطالعه فرهنگی و جامعهشناختی پوشاک سنتی زنان کناره دریای جنوب ایران (بوشهر، هرمزگان و خوزستان)؛ نشریه زن در فرهنگ و هنر؛ دوره 9، شماره2؛ ص 185 الی 207.
- یاسینی، سیده راضیه؛ 1395؛ ارزیابی جامعهشناختی-زیباشناختی پوشاک سنتی زنان مناطق کویری ایران با تمرکز بر اقلیم فرهنگی و طبیعی؛ نشریه جامعهشناسی هنر و ادبیات؛ دوره 8، شماره2؛ ص 163 الی 189.
- پروانه، فریبا و همکاران؛ 1398؛ بررسی پوشاك بانوان ايلامي و تحلیل مرد مشناختی آن؛ فصلنامه علمی فرهنگ ایلام؛ دوره بیستم، شماره 64 و 65؛ ص 224 الی 246.
- عمرانی نسب، اشرفالسادات؛ 1386؛ پوشاک مردمان سیستان و بلوچستان؛ نشریه فرهنگ مردم ایران؛ شماره یازدهم؛ ص 119 الی 131.
- لاپکا، م و همکاران؛ 1394، بوم شناسی فرهنگی: شناخت معاصر از رابطه بین انسان و محیط زیست؛ نشریه میرداماد؛ شماره 1؛ ص 14 الی 29.
- شالیامینی، وحید و همکاران؛ 1397؛ مصالح گزینی بر اساس سازگاری بومی-شخصیتی (درس آموختههایی از معماری بومی ایران)؛ نشریه مدیریت شهری؛ شماره 50؛ ص 351 الی 372.
- دهنداد، ندا و همکاران؛ 1396؛ ابعاد موسیقی درمانی در علم موسیقی کهن ایرانی-اسلامی؛ نشریه هنرهای زیبا-هنرهای نمایشی و موسیقی؛ دوره 22 شماره 1؛ ص 23 الی 34.
- فیض بخش، فردیس و سارا کلانتری؛ 1386؛ نگرش کیهانی در موسیقی (بررسی تطبیقی چند رساله از قرون 10 تا 12 هجری)؛ فصلنامه ماهور؛ شماره 36.
- فارابی، ابونصرمحمد؛ 1375؛ کتاب موسیقی کبیر؛ ترجمه آذرتاش آذرنوش؛ انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی؛ تهران؛ ص 50.
- درویشی، محمدرضا؛ 1379؛ موسیقی و خلسه (ذکرهای مراسم گواتی بلوچستان)؛ انتشارات ماهور؛ تهران؛ ص 39 الی 40.
- مرادی، منصور؛ 1389؛ موسیقی درمانی در ترکمن صحرا (پرخوانی)؛ نشریه علوم اجتماعی؛ دانشگاه علامه طباطبایی؛ شماره 48؛ ص 187 الی 222.
- فلد، استیوون؛ 1991؛ صوت به مثابه سیستم نمادین: طبلهای کلولی؛ ترجمه محسن حجاریان 1395؛ کتاب مردم شناسی و موسیقی.
- حسینی، سیدباقر و ناصرترابی، ابراهیم؛ 1397؛ درآمدی بر طراحی مسکن سالم؛ دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی؛ تهران.
- Caleb Everett, Damián E. Blasi, and Seán G. Roberts. (2015) . Climate, vocal folds, and tonal languages: Connecting the physiological and geographic dots. PNAS, February 3, 2015, vol. 112, no. 5. South, New South Wales, Australia.
- Ormavi S. Bahjat al-Rooh. Ed: by L. Rabinoodi Bergoomale. Tehran: Bonyade Farhange Iran; 1967. P:30- 32. [In Persian].
- Ormavi S. Al- Advar fi al- Mousiqi. Ed by: A Rostami. Tehran: Mirase Maktoob; 2002. P:185. [In Persian].
- Arroyo, S .(1975) .Astrology, Psychology, and The Four Elements .Sebastopol: CRCS.
- سخن سردبیر
مهندس فهیمه دربان
- سرآغازي بر ساختمانهاي سالم
فهيمه دربان، کارشناس ارشد معماری و انرژی
- معماري و سلامت انسان
عقيل امامقلي، دکتری تخصصی معماری
- معماري، محيط و اپيدميها، با تأکيد بر اثرات کوويد - 19
سوسن مؤمني، کارشناس ارشد معماری
- نگاهي به رابطهي ميانِ طراحي معماري و سندرم ساختمان بيمار
اميرحسين غفاريانحسيني، دکتری معماری؛ حسين عمراني، پژوهشگر دکتری معماری؛ علي غفاريانحسيني، دکتری معماری
- تأثیر شرایط اقلیمی بر فرهنگ و هویت بومی و رابطهی آن با سلامت انسان
پرهون پرگاری، کارشناس ارشد معماری و انرژی
- کيفيتِ معماري و سلامتِ مزاج
محمدمهدي عبدالهزاده، دکتری معماری
- اقليم و طراحي سلامت محور از ديدگاه علم طب سنتي ايران
وحيده رحيميمهر، دکتری معماری
- بسط مفهوم پويايي در معماري و توسعهي پايدار
محمدامين طاهري، کارشناس ارشد معماری؛ سپیده قدوسی، کارشناس معماری
- تأثير معماري و شهرسازي بايوفيليک بر سلامت و رفاه شهروندان
نيلوفر بهزادزاده حقيقي، کارشناس شهرسازی؛ ساناز فنائي، دکتری شهرسازی
- بررسي نقش شيشههاي هوشمند در ارتقاي کيفيت معماري ساختمانها
محمد نيرومند، کارشناس ارشد معماری؛ نگار فرامرزي فرد، کارشناس ارشد معماری
- معماری پایدار مفهومی از توسعهی پایدار، شهر پایدار، ساختمان پایدار
منصوره طاهباز، دکتری معماری
- شهرهاي شاديبخش؛ نياز عصر پساکرونا
ساناز فنائي، دکتری شهرسازی؛ پرستو صادقي، کارشناس شهرسازی
- عوامل پايه و تأثيرگذار در طراحي ساختمانهاي سالم
گروه فني پژوهشي فصلنامهي معماري و انرژي
- سيستم ارزيابي ساختمانهاي سالم
گروه فني پژوهشي فصلنامهي معماري و انرژي
- گزارشات اقليمـي، نمـودار کج باران (رشت)
دفتر مطالعات اقلیمی فصلنامهی معماری و انرژی
نسخـه چاپــی
قیمت: 480000 تومان
ارسال توسط پست
سخن سردبیر:
سال سوم | شماره نهم و دهم
طی دوران همهگیری، نحوهی جلوگیری از پراکنش ویروس کرونا در فضاهای بستهی داخلی، به مسئلهی حیاتیِ کاربران ساختمان تبدیل شده است. این امر نشان میدهد که ساختمانهای مورد استفادهی ما، تا چه اندازه میتواند در برابر ورود آلایندهها (ویروس، گردوغبار و آفات و غیره) و مواد شیمیایی سمی یا به بیانی «اپیدمی خاموش»، عملکرد ضعیفی داشته باشند. ردپای انتشار گازهای سمی از مبلمان، فرش، رنگ و حتی سطوح بالای کربندیاکسید از مصرف سوختهای فسیلی بر سلامت ساکنین، میتواند توانایی تفکر روشن و خلاقانه به خصوص در کودکان را مختل کند یا افراد را با انواع آسم و سرطان درگیر سازد. طراحی ناکارآمد فضاهای زندگی ضمن گسستنِ ارتباط انسان با طبیعت، وابستگی به انرژیهای تجدیدناپذیر، عدم بهرهگیری از مصالح سبز یا نور خورشید و تهویهی طبیعی در زمان مناسب و دیگر عوامل مشابه، خطر ابتلا به انواع بیماریها را افزایش داده است. لذا، خلق راهحلهای توأمانِ بهداشتی و ساختمانی که بناها را «سالم» نگاه دارد، اصلی بنیادی است. قطعاً طراحی پایدار و استراتژیهای ساختمان سبز کمک شایانی در ایجاد «ساختمانهای سالم» مینماید، اما بهکارگیری این راهکارها به تنهایی کافی نیست. چراکه، تا امروز جنبش ساختمان سبز تنها بخش کوچکی از پتانسیل ساختمانها همچون انرژی، آب و بازیافت را دنبال میکند، اما فرصتهای آیندهی بازار این صنعت در تمرکز بر عملکرد انسان درون ساختمانها، نهفته است. جنبش ساختمان سبز سریعاً در حال تبدیل به جنبش ساختمان سالم است و این جنبش، حرکتی مؤثر در راستای سلامت عمومی خواهد بود. صنعت ساختمان در رقابت جهانی برای جذب بهترین و درخشانترین استعدادها میلیونها دلار هزینه میکند، در حالی که اکنون هدف، بهینهسازی عملکرد آنهاست و ساختمانهای سالم رمز این عملکرد است. بنابراین افرادی که ساختمانها را طراحی و نگهداری میکنند، تأثیر بیشتری بر سلامت کاربران نسبت به پزشکان آنها دارند. حال، به جد میتوانم بگویم که «داشتن محیط و ساختمان سالم یک حق است نه یک امتیاز!» با آرمان مذکور در شمارهی نهم و دهمِ فصلنامهی «معماری و انرژی» تلاش شده است تا با ارائهی دیدگاههای متفاوت، مفهوم و ارزش ساخت محیطهای سالم و تأثیر آن بر سلامت و راحتی افراد به خوبی بیان گردد. در اینجا جای دارد تا از محققین و اساتیدی که با رویی گشاده قبول مسئولیت کردهاند و مرا در تحقق این غایت همراهی نمودهاند قدردانی خود را ابراز نمایم. امید است این هدف نگاهی نوین به صنعت ساختمان را ایجاد نماید. در این فصل، مختصر تاریخچهی ساختمانهای سالم بیانگر آن است که چگونه ساختمانها مسبب درصد بیشتری از انتشار آلایندهها در محیط پیرامون مخصوصاً فضاهای بستهی داخلی هستند و اینکه این رخداد، چگونه منجر به ایجادِ مؤسسات و سازمانهایی در راستای اشاعهی ساختمانهای سالم شده است. خواهیم دانست معماری با سلامتی افراد در ارتباط است و طراحان و مهندسان در ایجاد این فضاها مسئولاند. آنها میتوانند ساختمانهایی سالم طراحی نمایند که موجب حفظ و ارتقای سلامت کاربران گردند، یا باعث افزایش بیماری آنها شوند (ساختمان بیمار). اینجاست که آگاهی و بیداری افکار عمومی در ترویج این بناهای سالم نقش ارزندهای دارند. با این وجود، فرهنگ و هویت هر بومی در شکلگیری شیوهی زندگی و تأمین سلامتی افراد تأثیرگذار است. با نگاهی به ادوار پیشین در مییابیم، گذشتگان چطور به تندرستی واقف بودهاند و متأثر از شرایط اقلیمی، ساختمانهایی پایدار ساختهاند یا با رویکرد به طبیعیات و طب ایرانی مأمنی سالم برپا کردهاند. امروزه نیز متخصصان ساختمان در جهان به منظور تأمین بناهایی با رفتارِ سالم، بر کارایی طراحی، اجرا و بهرهبرداری ساختمانها، پیاپی بازاندیشی میکنند و فرصتهایی در برآورد اهداف توسعهی پایدار به اجرا میگذارند. از راهکارهای بومی- اقلیمی ساده اما کارا و مؤثر چون جهتگیری و رعایت تناسبات که علاوهبر معماری بناها، در میادین و شهرسازی کهن سرزمینمان شاهد هستیم، تا فنآوریهای نوین و رویکرد بایوفیلیک که همگی ارتباط با طبیعت را به منصهی ظهور میرسانند، گامی ستُرگ در مسیر شادابی و سلامتی عملکرد انسانها به شمار میآیند. به علاوه آشنایی و اطلاع از وجود انواع آلایندهها و مواد شیمیایی سمی در اتخاذ تمهیداتِ کاهش و حذف منابع انتشار، لازم و مؤثر است. این مواد سمی به طور گسترده در آب، هوا، غذا و محصولاتی که هر روز استفاده میکنیم، وجود دارند و روزانه منجر به بیماری یا مرگ میلیونها نفر در جهان میشوند. در این راستا «استاندارد جهانی ساختمان سالم» با هدف ترویج و ارتقای کیفیت زندگی، بر ارائهی گواهینامهی ساختمان WELL تمرکز نموده، که به تفصیل در این شمارهی مجله به آن پرداخته شده است. بنابراین آگاهی و شناخت از عوامل تأثیرگذار در طراحی ساختمانها که از سلامت ساکنین و محیط پیرامونی محافظت نماید، یک ضرورت است و مستلزم این است که متخصصان و کاربران ساختمانها نه تنها در سخن بلکه در اجرای روشهای مناسب مشارکت داشته باشند.
سردبیر مهمان:
مهندس فهیمه دربان