تأثير معماري و شهرسازي بايوفيليک بر سلامت و رفاه شهروندان
منتشر شده در شماره نهم و دهم فصلنامه معماری و انرژی
نویسنده مسئول:
همکاران:
درباره‌ی مقاله:
شهرها مزایای بسیاری از جمله فرصت‌های شغلی، تجارب فرهنگی و دسترسی به خدمات بیشتر را در اختیار شهروندان قرار می‌دهند. به همین دلیل است که امروزه نیمی از جمعیت جهان در شهرها زندگی می‌کنند و آمار و ارقام نشان می‌دهند که جمعیت شهرها تا ده سال آینده به میزان 60 درصد افزایش خواهد یافت. این افزایش جمعیت خود مشکلات و چالش‌های بسیاری را پیش‌روی شهرها می‌گذارد، چالش‌هایی که بیشتر، ساکنان را درگیر خود کرده و بر کیفیت زندگی، سلامت جسمی و روحی آن‌ها تأثیر مخرب می‌گذارد. به طور مثال رشد شهرنشینی و تراکم جمعیت می‌تواند میزان تعامل افراد با یکدیگر را افزایش دهد که به تبع آن تعامل با صدها یا هزاران نفر در روز، باعث ایجاد استرس و بیماری‌های روانشناختی می‌شود. بنابراین، این سؤال پیش می‌آید که آینده‌ی شهری چگونه می‌خواهد کیفیت زندگی شهروندان را حفظ نماید؟ یکی از راه‌های مقابله با بسیاری از چالش‌های شهری، استفاده از مزایای متعدد طبیعت است. شواهد نشان می‌دهد که طبیعت و گیاهان همواره استرس را کاهش داده، روابط اجتماعی انسان‌ها با یکدیگر و کیفیت زندگی آن‌ها را بهبود بخشیده و سلامت روان را برای شهروندان فراهم می‌کند. اما متأسفانه، در جوامع مدرن به دلیل سبک زندگی شهری، امکان تعامل انسان با طبیعت بسیار کم است. از این‌رو شهرها و در مقیاس خردتر ساختمان‌ها، درصدد استفاده از استراتژی‌هایی در مسیر برنامه‌ریزی و طراحی شهری و معماریِ خود هستند تا طبیعت بخشی از بدنه‌ی اصلی آن‌ها باشد و انسان در معرض طبیعت قرار گیرد. بدین منظور در این نوشتار «طراحی بیوفیلیک» به عنوان راه‌کاری بیان می‌شود که به دنبال پیوندی کارا میان انسان و طبیعت است.
راهنمای استناد به مقاله:
جهت ارجاع این مقاله در اثر پژوهشی خود می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:
بهزادزاده، نیلوفر؛ فنائی، ساناز؛ 1400؛ تأثير معماري و شهرسازي بايوفيليک بر سلامت و رفاه شهروندان؛ فصلنامه معماری و انرژی؛ تهران؛ شماره نهم و دهم؛ ص 50-53.
نسخـه چاپــی
قیمت: 480000 تومان
ارسال توسط پست
فهرست مراجع و منابع این مقاله:
- بیتلی، تیموتی 2011، شهرهای بایوفیلیک الحاق طبیعت در طراحی و برنامه‌ریزی شهری. ترجمه: میلاد سمیاری رودباری (1396)، تهران: انتشارات سیمای دانش
- رضازاده، راضیه (1385). طبیعت در شهر و شهرسازی. مجله آبادی، شماره 52، پاییز 1385، ص 99-94.
- Beatley, T, 2011, Biophilic Cities: Integrating Nature into Urban Design and Planning, Island Pres
- Beatley, T, 2017, Biophilic Cities and Healthy Societies, Urban Planning, Vol.2, pp.1-4
- Beatley, T., & Newman, P., 2013, Biophilic Cities are Sustainable Resilient Cities, Sustainability, pp.3328-3345
- McDonald, R.I., & Beatley, T., 2021, Biophilic Cities for an Urban Century (Why Nature is Essential for the Success of Cities), Springer International Publishing Palgrave Pivot
- Newman, P., 2014, Biophilic Urbanism: A Case Study on Singapore, Australian Planner, pp.47-65
- Terrapin Bright Green, 2012, The Economics of Biophilia: Why Designing with Nature Makes Financial Sense, Terrapin Bright Green LLC
- سخن سردبیر
مهندس فهیمه دربان
- سرآغازي بر ساختمان‌هاي سالم
فهيمه دربان، کارشناس ارشد معماری و انرژی
- معماري و سلامت انسان
عقيل امامقلي، دکتری تخصصی معماری
- معماري، محيط و اپيدمي‌ها، با تأکيد بر اثرات کوويد - 19
سوسن مؤمني، کارشناس ارشد معماری
- نگاهي به رابطه‌ي ميانِ طراحي معماري و سندرم ساختمان بيمار
اميرحسين غفاريان‌حسيني، دکتری معماری؛ حسين عمراني، پژوهشگر دکتری معماری؛ علي غفاريان‌حسيني، دکتری معماری
- تأثیر شرایط اقلیمی بر فرهنگ و هویت بومی و رابطه‌ی آن با سلامت انسان
پرهون پرگاری، کارشناس ارشد معماری و انرژی
- کيفيتِ معماري و سلامتِ مزاج
محمدمهدي عبداله‌زاده، دکتری معماری
- اقليم و طراحي سلامت محور از ديدگاه علم طب سنتي ايران
وحيده رحيمي‌مهر، دکتری معماری
- بسط مفهوم پويايي در معماري و توسعه‌ي پايدار
محمدامين طاهري، کارشناس ارشد معماری؛ سپیده قدوسی، کارشناس معماری
- تأثير معماري و شهرسازي بايوفيليک بر سلامت و رفاه شهروندان
نيلوفر بهزادزاده حقيقي، کارشناس شهرسازی؛ ساناز فنائي، دکتری شهرسازی
- بررسي نقش شيشه‌هاي هوشمند در ارتقاي کيفيت معماري ساختمان‌ها
محمد نيرومند، کارشناس ارشد معماری؛ نگار فرامرزي فرد، کارشناس ارشد معماری
- معماری پایدار مفهومی از توسعه‌ی پایدار، شهر پایدار، ساختمان پایدار
منصوره طاهباز، دکتری معماری
- شهرهاي شادي‌بخش؛ نياز عصر پساکرونا
ساناز فنائي، دکتری شهرسازی؛ پرستو صادقي، کارشناس شهرسازی
- عوامل پايه و تأثيرگذار در طراحي ساختمان‌هاي سالم
گروه فني پژوهشي فصلنامه‌ي معماري و انرژي
- سيستم ارزيابي ساختمان‌هاي سالم
گروه فني پژوهشي فصلنامه‌ي معماري و انرژي
- گزارشات اقليمـي، نمـودار کج باران (رشت)
دفتر مطالعات اقلیمی فصلنامه‌ی معماری و انرژی
نسخـه چاپــی
قیمت: 480000 تومان
ارسال توسط پست
© Copyright 2021 ae-mag.ir | Energy and Architecture Magazine . All rights reserved.
ISSN 2645-5994
سخن سردبیر:
سال سوم | شماره نهم و دهم
طی دوران همه‌گیری، نحوه‌ی جلوگیری از پراکنش ویروس کرونا در فضاهای بسته‌ی داخلی، به مسئله‌ی حیاتیِ کاربران ساختمان تبدیل شده است. این امر نشان می‌دهد که ساختمان‌های مورد استفاده‌ی ما، تا چه اندازه می‌تواند در برابر ورود آلاینده‌ها (ویروس، گردوغبار و آفات و غیره) و مواد شیمیایی سمی یا به بیانی «اپیدمی خاموش»، عملکرد ضعیفی داشته باشند. ردپای انتشار گازهای سمی از مبلمان، فرش، رنگ و حتی سطوح بالای کربن‌دی‌اکسید از مصرف سوخت‌های فسیلی بر سلامت ساکنین، می‌تواند توانایی تفکر روشن و خلاقانه به خصوص در کودکان را مختل کند یا افراد را با انواع آسم و سرطان درگیر سازد. طراحی ناکارآمد فضاهای زندگی ضمن گسستنِ ارتباط انسان با طبیعت، وابستگی به انرژی‌های تجدیدناپذیر، عدم بهره‌گیری از مصالح سبز یا نور خورشید و تهویه‌ی طبیعی در زمان مناسب و دیگر عوامل مشابه، خطر ابتلا به انواع بیماری‌ها را افزایش داده است. لذا، خلق راه‌حل‌های توأمانِ بهداشتی و ساختمانی که بناها را «سالم» نگاه دارد، اصلی بنیادی است. قطعاً طراحی پایدار و استراتژی‌های ساختمان سبز کمک شایانی در ایجاد «ساختمان‌های سالم» می‌نماید، اما به‌کارگیری این راه‌کارها به تنهایی کافی نیست. چراکه، تا امروز جنبش ساختمان سبز تنها بخش کوچکی از پتانسیل ساختمان‌ها همچون انرژی، آب و بازیافت را دنبال می‌کند، اما فرصت‌های آینده‌ی بازار این صنعت در تمرکز بر عملکرد انسان درون ساختمان‌ها، نهفته است. جنبش ساختمان سبز سریعاً در حال تبدیل به جنبش ساختمان سالم است و این جنبش، حرکتی مؤثر در راستای سلامت عمومی خواهد بود. صنعت ساختمان در رقابت جهانی برای جذب بهترین و درخشان‌ترین استعدادها میلیون‌ها دلار هزینه می‌کند، در حالی که اکنون هدف، بهینه‌سازی عملکرد آن‌هاست و ساختمان‌های سالم رمز این عملکرد است. بنابراین افرادی که ساختمان‌ها را طراحی و نگه‌داری می‌کنند، تأثیر بیشتری بر سلامت کاربران نسبت به پزشکان آن‌ها دارند. حال، به جد می‌توانم بگویم که «داشتن محیط و ساختمان سالم یک حق است نه یک امتیاز!» با آرمان مذکور در شماره‌ی نهم و دهمِ فصلنامه‌ی «معماری و انرژی» تلاش شده است تا با ارائه‌ی دیدگاه‌های متفاوت، مفهوم و ارزش ساخت محیط‌های سالم و تأثیر آن بر سلامت و راحتی افراد به خوبی بیان گردد. در اینجا جای دارد تا از محققین و اساتیدی که با رویی گشاده قبول مسئولیت کرده‌اند و مرا در تحقق این غایت همراهی نموده‌اند قدردانی خود را ابراز نمایم. امید است این هدف نگاهی نوین به صنعت ساختمان را ایجاد نماید. در این فصل، مختصر تاریخچه‌ی ساختمان‌های سالم بیانگر آن است که چگونه ساختمان‌ها مسبب درصد بیشتری از انتشار آلاینده‌ها در محیط پیرامون مخصوصاً فضاهای بسته‌ی داخلی هستند و اینکه این رخداد، چگونه منجر به ایجادِ مؤسسات و سازمان‌هایی در راستای اشاعه‌ی ساختمان‌های سالم شده است. خواهیم دانست معماری با سلامتی افراد در ارتباط است و طراحان و مهندسان در ایجاد این فضاها مسئول‌اند. آن‌ها می‌توانند ساختمان‌هایی سالم طراحی نمایند که موجب حفظ و ارتقای سلامت کاربران گردند، یا باعث افزایش بیماری آن‌ها شوند (ساختمان بیمار). اینجاست که آگاهی و بیداری افکار عمومی در ترویج این بناهای سالم نقش ارزنده‌ای دارند. با این وجود، فرهنگ و هویت هر بومی در شکل‌گیری شیوه‌ی زندگی و تأمین سلامتی افراد تأثیرگذار است. با نگاهی به ادوار پیشین در می‌یابیم، گذشتگان چطور به تندرستی واقف بوده‌اند و متأثر از شرایط اقلیمی، ساختمان‌هایی پایدار ساخته‌اند یا با رویکرد به طبیعیات و طب ایرانی مأمنی سالم برپا کرده‌اند. امروزه نیز متخصصان ساختمان در جهان به منظور تأمین بنا‌هایی با رفتارِ سالم، بر کارایی طراحی، اجرا و بهره‌برداری ساختمان‌ها، پیاپی بازاندیشی می‌کنند و فرصت‌هایی در برآورد اهداف توسعه‌ی پایدار به اجرا می‌گذارند. از راه‌کارهای بومی- اقلیمی ساده اما کارا و مؤثر چون جهت‌گیری و رعایت تناسبات که علاوه‌بر معماری بناها، در میادین و شهرسازی کهن سرزمینمان شاهد هستیم، تا فن‌آوری‌های نوین و رویکرد بایوفیلیک که همگی ارتباط با طبیعت را به منصه‌ی ظهور می‌رسانند، گامی ستُرگ در مسیر شادابی و سلامتی عملکرد انسان‌ها به شمار می‌آیند. به علاوه آشنایی و اطلاع از وجود انواع آلاینده‌ها و مواد شیمیایی سمی در اتخاذ تمهیداتِ کاهش و حذف منابع انتشار، لازم و مؤثر است. این مواد سمی به طور گسترده در آب، هوا، غذا و محصولاتی که هر روز استفاده می‌کنیم، وجود دارند و روزانه منجر به بیماری یا مرگ میلیون‌ها نفر در جهان می‌شوند. در این راستا «استاندارد جهانی ساختمان سالم» با هدف ترویج و ارتقای کیفیت زندگی، بر ارائه‌ی گواهینامه‌ی ساختمان WELL تمرکز نموده، که به تفصیل در این شماره‌ی مجله به آن پرداخته شده است. بنابراین آگاهی و شناخت از عوامل تأثیرگذار در طراحی ساختمان‌ها که از سلامت ساکنین و محیط پیرامونی محافظت نماید، یک ضرورت است و مستلزم این است که متخصصان و کاربران ساختمان‌ها نه تنها در سخن بلکه در اجرای روش‌های مناسب مشارکت داشته باشند.
سردبیر مهمان:
مهندس فهیمه دربان
